Je merkt er eigenlijk niets van, toch draaien we op aarde met een enorme snelheid rond. Hoe zit dat nu? En hoe snel gaan we dan?
Draaien en draaien
De aarde draait een rondje om zijn eigen as in bijna 24 uur. Dat noemen we een etmaal, oftewel een dag en nacht bij elkaar. Maar waarom ‘bijna’ 24 uur? Onze klokken zijn toch allemaal voor 24 uur of 2 x 12 uur gemaakt?
Dat heeft te maken met het punt waarop gemeten wordt hoe die 24 uur nu verstrijkt.
Als we de stand van de zon aanhouden en wanneer deze op dezelfde plek aan de hemel verschijnt, dan duurt dat 24 uur. Maar als we naar de stand van de sterren kijken dan duurt een etmaal plots 23 uur, 56 minuten en 4 seconden. Als we de tijd meten aan de hand van de zon, dan wordt dat een synodische dag genoemd. Meten we aan de hand van de sterren, dan heet dat een siderische dag.
Snelheid draaien van de aarde
Eigenlijk merken we er helemaal niets van dat de aarde een rondje om zijn as draait. En toch gaan we best snel. Hoe snel, dat hangt af van de plek waar je op aarde bent. Dat heeft allemaal te maken met de omtrek van de aarde. Omdat de aarde een bol is, is de omtrek ook niet overal hetzelfde. Waar Nederland zich op de aardbol bevindt is de omtrek ongeveer 24.000 km. Dat betekent dat we hier met een snelheid van ongeveer 24.000 km / 24 uur = 1.000 km/u rond draaien! Sta je op de evenaar, dan is dat zelfs meer dan 1.600 km/u.
Maar waarom merk je daar dan helemaal niks van? Als je zo hard gaat, dan moet je dat toch voelen? Gek genoeg is ons lichaam eigenlijk helemaal niet in staat om een constante snelheid te voelen. Bedenk maar eens hoe het voelt als je in een lift in een heel hoog gebouw staat. Je voelt alleen maar iets als de lift begint te bewegen of gaat stoppen, maar daar tussenin merk je eigenlijk niks. Hooguit een beetje schudden van de lift maar niet of je harder of zachter gaat. In de auto is dat net zo, alleen dan zie je dat je beweegt (tenminste, als je niet ligt te slapen natuurlijk). Verder voel je de weg, maar niet of je hard of zacht gaat. Als de auto gaat remmen of optrekken, dan voel je het pas weer.
Gek genoeg heb je als je precies op een van de polen staat helemaal geen voorwaartse snelheid. Je draait wel een rondje om je as, maar je blijft op dezelfde plek staan. Dus is je snelheid daar 0 km/u.
Nog meer beweging
De aarde draait niet alleen op zijn eigen as, maar natuurlijk ook een rondje om de zon. En als je dacht dat we zelf al hard om onze as draaien…
Om te weten hoe hard we dan gaan als we een rondje om de zon vliegen, hebben we weer twee getallen nodig. Eentje is wel bekend, dat is de tijd die nodig is om 1 rondje te maken. Dat is namelijk een jaar. En een jaar is 365 dagen. Tenminste, we rekenen met 365 dagen maar het is eigenlijk een heel klein beetje meer: 365,256 dagen om wat preciezer te zijn. Dat is ook de reden dat we elke 4 jaar een zogenaamd schrikkeljaar hebben. Dan halen we die extra dag (4 x een kwart dag die we elk jaar teveel hebben) weer in door in februari een extra dag mee te tellen.
Maar goed, terug naar de snelheid. Naast de tijd moeten we ook de omtrek van het rondje om de zon weten. En dat is ongeveer 940 miljoen kilometer. Die afstand leggen we in een jaar af. Als je dat uitrekent, kom je op een snelheid van ongeveer 107.000 km/u uit! En als je dat per seconde uitrekent, ben je elke seconde 30 kilometer verder opgeschoven.
Klaar, toch?
Je weet nu hoe hard we op aarde rond draaien. En hoe hard we rond de zon vliegen. Is er dan nog meer? Jazeker! De zon en alle planeten in ons zonnestelsel draaien op hun beurt weer een rondje in de Melkweg. En dat gaat ook niet bepaald langzaam. Een rondje van ons sterrenstelsel door de Melkweg duurt ongeveer 220 miljoen jaar. Gelukkig rekenen we een verjaardag dus als rondje om de zon en niet om het centrum van de Melkweg!
De plek van ons zonnestelsel in de Melkweg zorgt ervoor dat we met een snelheid van ongeveer 220 km/s rondgaan. Dat is dus 220 x 60 (seconden) x 60 (minuten) = 792.000 km/u.
Kun je je voorstellen dat ongeveer 220 miljoen jaar geleden een van de eerste dinosauriërs op de aarde rondliepen en we sindsdien pas 1 rondje door de Melkweg gemaakt hebben?
Tot slot dan nog alles samen in een plaatje. Zoals je op onderstaande figuur kunt zien draait de aarde niet in hetzelfde vlak om de zon als het sterrenstelsel door de Melkweg. En dan zijn er ook nog eens de andere planeten, onze maan en nog veel meer wat allemaal zo zijn rondjes draait. Voor nu genoeg cijfertjes en hopelijk ben je niet duizelig geworden!
