Er bestaan nog meer planeten dan degene die we kennen uit ons zonnestelsel. Maar welke planeten zijn dit dan?
De meeste van ons kennen de planeten die zich bevinden in ons zonnestelsel. Dit zijn de Mercurius, Venus, Aarde, Mars, Jupiter, Saturnus, Uranus en Neptunus. Daarnaast kennen we ook een aantal dwergplaneten zoals bijvoorbeeld Pluto. Als deze planeten draaien om onze eigen ster in ons zonnestelsel, de zon.
Maar wist je dat er naast al deze planeten ook nog zoiets bestaat als extrasolaire planeten?
Extrasolaire planeten
Extrasolaire planeten (ook wel afgekort als exoplaneten) zijn de planeten die om de andere sterren heen draaien zowel binnen als buiten ons zonnestelsel. Inmiddels zijn er al meer dan 5000 exoplaneten ontdekt!
Exoplaneten zijn niet makkelijk te vinden omdat ze vaak heel klein, heel ver weg en heel lichtzwak (donker) zijn. Ook vallen ze vaak weg doordat ze overbelicht worden door de nabije ster. Vroeger gebruikte men een techniek die radiële snelheid heet. Dan beweegt de exoplaneet voorbij een ster en gaat de exoplaneet door de trekkende zwaartekracht wiebelen. Dit wiebelen kan worden geregistreerd en hierdoor weten we dat het om een exoplaneet gaat.
Tegenwoordig gebruiken we vaker de transit methode. Hierbij wordt de overgang (transit) van een exoplaneet die voor een ster langs beweegt gezien. De exoplaneet wordt tijdelijk zichtbaar doordat er een deeltje van de ster wordt geblokkeerd (er ontstaat een donker vlekje voor de ster). Men kan dit met speciale telescopen als de CoRoT detecteren.
Als laatste is er nog de astrometrie methode. Met astrometrie voorspellen we heel nauwkeurig de locatie en baan van een ster over de loop van jaren. Zodra de ster in deze baan een afwijking laat zien kan dit duiden op de aanwezigheid van een exoplaneet. Dit wordt o.a. waargenomen tijdens de ruimtemissie met het ruimteschip Gaia die kaarten aan het maken is van de ruimte en ons zonnestelsel.
James webb telescoop
Nu de James Webb telescoop gelanceerd is en de ene na de andere spectaculaire foto maakt, is er nu voor het eerst ook een duidelijke foto gemaakt van een exoplaneet. In 2017 is er ook al eens een foto vanaf de aarde gemaakt maar de kwaliteit hiervan komt niet in de buurt van deze nieuwe foto. Dit is de exoplaneet HIP 65426 b welke om de ster HIP 65426 draait. Deze exoplaneet is maarliefst 7x groter dan Jupiter. De exoplaneet is pas 14 miljoen jaar oud en staat op ongeveer 400 lichtjaar van de aarde. De aarde bestaat alweer ongeveer 4,5 miljard jaar.
De James Webb telescoop zal o.a. worden ingezet om nog meer exoplaneten te ontdekken en bestuderen.
De James Webb telescoop heeft in januari 2023 nog een andere exoplaneet ontdekt. Dit is LHS 475 b. Deze rotsachtige exoplaneet ligt op ongeveer 41 lichtjaar van de aarde en is ongeveer even groot als de aarde. Deze exoplaneet draait om de rode ster LHS 475 heen. Men heeft ontdekt dat het op deze exoplaneet een paar honderd graden warmer is dan onze aarde en dat deze relatief dicht bij zijn ster verblijft en binnen 2 dagen een volledige omwenteling om zijn ster maakt.
Bewoonbare exoplaneten
Al jaren dromen we van een bewoonbare planeet naast onze eigen aarde. Dit zie je terug in veel science fiction boeken, films/series en documentaires. Maar het komt ook terug ook in veel realistischere scenario’s i.v.m. zaken als klimaat verandering en de houdbaarheid van onze eigen planeet. Er zijn serieuze plannen om bijvoorbeeld te onderzoeken of we kunnen leven op de Maan of op Mars. Wat moeten we immers als onze aarde straks niet meer bewoonbaar is?
Dit zou natuurlijk ook een bewoonbare exoplaneet kunnen gaan worden. Een van de bekendste exoplaneten die veel weg heeft van de aarde is Kepler 452 b. De exoplaneet werd in 2015 ontdekt in het sterrenbeeld Zwaan. Opvallend aan Kepler 452 b is dat deze exoplaneet op 1400 lichtjaar van onze planeet staat en draait om een ster die lijkt op onze zon. Verder bevind deze exoplanet zich binnen de leefbare zone. De leefbare zone is het gebied waarin mogelijk water kan ontstaan op een planeet onder de juiste omstandigheden zoals temperatuur en afstand tot zijn ster. Mogelijk kan er dus een vorm van leven ontstaan of geweest zijn in de leefbare zone. Daarom wordt deze exoplaneet wel de oudere neef van de aarde genoemd.
Wetenschappers schatten in dat ongeveer 1 op de 5 sterren een bewoonbare exoplaneet zou kunnen herbergen. Dat zou neer komen op meer dan 6 miljard potentiele bewoonbare exoplaneten. Er worden er steeds meer ontdekt dus wie weet wat de toekomst nog gaat bieden qua mogelijkheden. Is het niet voor deze generatie, wellicht wel voor een volgende…
